การตรวจ Romberg test

• เป็นการตรวจระบบประสาทรับสัมผัสที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว (Sensory ataxia) ซึ่งประกอบด้วย ระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการมอง (Visual system) ระบบประสาทรับความรู้สึกระหว่างข้อต่อ (Proprioceptive system) ระบบประสาทหู (Vestibular system)

วิธีการตรวจ

• • ให้ผู้ป่วยยืนขาทั้งสองข้างชิดกัน (ต้องชิดเลยนะครับ) ในขณะที่ลืมตา ตาทั้งสองข้างมองตรง.....ผลข้อที่ 1

  • ผู้ตรวจบอกผู้ป่วยให้หลับตา.....เปรียบเทียบลักษณะการทรงตัว และ สังเกตุการเคลื่อนไหวผิดปกติของนิ้วเท้าของผู้ป่วย.....ผลข้อที่ 2

  • ปล.1 ต้องป้องกันผู้ป่วยล้มทุกกรณีนะครับ

  • ปล.2 ในผู้ป่วยที่มี Motor weakness ชัดเจนอยู่แล้ว ไม่ต้องตรวจ Romberg ก็ได้ครับให้หารอยโรคใน Corticospinal tract ต่อไป (ถ้าเป็น UMN นะ)

• การแปรผล

• - ข้อ 1 ในขณะที่ผู้ป่วยลืมตาอยู่แล้วยังมีอาการเซ ไม่สามารถยืนเท้าชิดกันได้เลย ต้องระวังรอยโรคขนาดใหญ่ที่ Cerebellar vermis (Sway ทั้งสองข้าง) , Cerebellar hemisphere (Sway ข้างเดียวกับ lesion) รวมถึงรอยโรคขนาดใหญ่ใน Cerebellar connection

• - ข้อ 2.1 ถ้าผู้ป่วยยืนเท้าชิดกันทั้งสองข้างได้ในขณะที่ลืมตา ต่อไปจะลองให้ผู้ป่วยหลับตา 

  • ถ้าผู้ป่วยยืนได้เป็นปกติเกือบเหมือนเวลายืนลืมตา การทดสอบให้ผลปกติหรือลบ (Romberg test negative) 

  • ถ้าผู้ป่วยเซและจะล้มลงเห็นได้ชัดก็หมายถึง การทดสอบให้ผลบวกซึ่งจะสงสัยว่าผู้ป่วยมี Vestibular dysfunction หรือ Proprioception impairment

• - ข้อ 2.2 ถ้าผู้ป่วยมี Proprioception impairment ลองสังเกตุการเคลื่อนไหวของนิ้วเท้าของผู้ป่วยอาจพบลักษณะ Pseudoathetosis (Choreaform of distal muscle) ซึ่งอาจเกิดจากรอยโรคที่ปลายเส้นประสาท (Polyneuropathy) จนไปถึง dorsal (หรือ posterior) column ในประสาทไขสันหลัง เดี๋ยวจะมีคลิปวีดีโอมาให้ชม

• ข้อเท็จจริง

  • ร่างกายเราทรงตัวอยู่ด้วยระบบ Musculoskeletion (ถ้าไม่ได้มี weakness) ร่วมกับ Cerebellar system และ Sensory system

  • โดย Sensory system (Visual-Vestibular-Proprioceptive) เราต้องการอย่างน้อย 2 ใน 3 เราถึงจะทรงตัวอยู่ได้ จึงเป็นที่มาว่าทำไมการตรวจ Romberg test ต้องให้เราหลับตา เพราะเป็นการตัด Visual compensation ออก จะทำให้เหลือ Vestibular และ Proprioceptive ถ้ามีอันใดอันหนึ่งเสียผู้ป่วยก็จะทรงตัวไม่ได้

• การประยุกต์ใช้

  • อาจจะมาช่วย Screen posterior circulation stroke ที่ cerebellar hemispheric sign ไม่ชัด เช่น รอยโรคที่ cerebellar vermis กรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถยืนเท้าชิดกันได้เลยแม้ว่าจะลืมตา 

  • อย่างไรก็ตาม peripheral vertigo ถ้าเป็นช่วง Acute , severe ผู้ป่วยก็ไม่สามารถยืนได้เหมือนกัน 

  • ซึ่งบ่งว่าผู้ป่วยอาจจะต้องพิจารณาดูอาการอย่างใกล้ชิด

  • การนำมาประเมิน Vestibular function Romberg จะ positive ชัดเจนก็ต่อเมื่อเป็น Bilateral lesion กรณีที่เป็น Unilateral lesion อาจไม่ชัดเจน