Dementia

Dementia

• Alzheimer’s disease พบบ่อยร้อยละ 50-70 ของภาวะสมองเสื่อมทั้งหมด โดยจะมีอาการ ค่อยเป็นค่อยไป 

• Cerebrovascular disease (multi-infarct dementia, stroke) อาการจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว พร้อมทั้งมีความผิดปกติ ของระบบประสาทสมองร่วมด้วย 

• Normal-pressure hydrocephalus มี gait ataxia และ incontinence ร่วมด้วย 

• Parkinson’s disease เป็น subcortical dementia ที่มีความผิดปกติของการ เคลื่อนไหวเป็นอาการเด่น 

• Traumatic brain injury (subdural hematoma) เป็นสาเหตุของสมองเสื่อมที่ควรระวังในผู้สูง อายุที่มีประวัติอุบัติเหตุทางศีรษะ

Delirium 

• อาการสับสนทางสมองอยางเฉียบพลัน มีลักษณะที่แตกตางจาก dementia คือ

  • อาการเป็นเร็ว แปรปรวนในแต่ละวัน 

  • สูญเสีย attention อย่างมาก อาจมีประสาทหลอนร่วมด้วย 

  • มักมีสาเหตุกระตุ้นชัดเจน เช่น การใช้ยา การติดเชื้อ หรือภาวะหลังผ่าตัด เป็นต้น 

Depression หรือ โรคซึมเศร้า 

• อาจมีอาการคล้ายความจําเสื่อมได้แต่เป็นผลมาจากอารมณ์ที่ ซึมเศร้า หดหู่ ไม่มีกะจิตกะใจที่จะทําอะไร การตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมลดลง เฉื่อยชา จนในที่สุดอาจคลายภาวะสมองเสื่อมได้

อย่างไรก็ตามบางครั้งอาจพบ delirium และ depression รวมกับ dementia ได้ 

Endocrine conditions

• เช่น hypothyroidism, hyperthyroidism, hypercalcemia, hypoglycemia
  
  

Infectious diseases

• เช่น syphilis, HIV infection
  
  

Vitamin deficiencies 

• เช่น thiamine, niacin, vitamin B 12
  
  

Autoimmune disorders 

• เช่น systemic lupus erythematosus

Metabolic disorders 

• เช่น Uremia : hepatic uremia , renal uremia

1. ประเมินความจํา 

2. ประเมิน aphasia 

   • ชี้สิ่งของแล้ว ให้บอกว่าสิ่งนั้นเรียกว่าอะไร เช่น นาฬิกา ปากกา กระดุม ไม้แขวนเสื้อ เป็นต้น 

3. ประเมิน apraxia 

   • ทํากิจกรรมต่างๆ เหล่านี้ได้เองหรือไม่ เช่น แปรงฟัน หวีผม อาบนํ้า แต่งตัว ใส่เสื้อผ้าได้ถูก แยกแยะเสื้อกางเกงผ้านุ่งได้ทานอาหาร รู้จักวิธีใช้ช้อน สอม ถ้าไม่สามารถทําได้จะต้องไม่ใช่เป็น เพราะระบบสั่งการของกลามเนื้อ (motor function) ผิดปกติ 

   • ประเมินโดยตรงจากผู้ป่วย ให้ผู้ป่วยแสดงท่าแปรงฟน หรือหวีผม หรืออาจออกคําสั่งให้ผู้ป่วย ทําตาม เช่น รับกระดาษด้วยมือขวา พับครึ่ง แล้ว วางลงบนพื้น หรือทดสอบให้ผู้ป่วยวาดรูป ห้าเหลี่ยมตัดกันตามภาพ (ทดสอบ apraxia และ visuospatial skill) 

4. ประเมิน agnosia

   • ใช้คําถามจําสิ่งที่คุนเคยเช่น หน้าคนที่คุ้นเคย สถานที่หรือสิ่งของส่วนตัวที่คุ้นเคย 

   • ประเมินโดยตรงจากผู้ป่วย โดยให้บอกสิ่งของที่กําอยู่ในมือ ในขณะที่หลับตา เช่น กุญแจ เหรียญเงิน 

Management of cognitive impairment Non-pharmacological Management